En hoe zouden deze voorkomen kunnen worden?
Dagelijks werken er tientallen tot honderden verschillende bouwvakkers op één bouwlocatie, allen werkzaam bij verschillende bedrijven en (onder)aannemers. In veel gevallen gaat het ook nog eens om buitenlandse uitzendkrachten welke tijdelijk worden ingezet op een specifiek project. De communicatie tussen veiligheidskundige, hoofduitvoerders en bouwvakkers loopt niet altijd even soepel.
Jaarlijks gebeuren er honderden arbeidsongevallen in de Nederlandse bouwsector. Veel van deze ongelukken zijn eenvoudig te voorkomen, bijvoorbeeld door middel van het verzorgen van training en/of het verstrekken van extra productinformatie omtrent Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM).
Onlangs verscheen er in het vakblad Cobouw een interview met een arbeidsinspecteur van de Inspectie SZW waarin 10 verschillende arbeidsongevallen besproken worden die eenvoudig te voorkomen zijn. 4 van de omschreven ongevallen spreken ons, als expert in veilig werken op hoogte, direct aan.
In dit artikel geven wij een toelichting op hoe deze ongevallen te voorkomen zijn en hoe AllRisk de mensen die op hoogte werken hiermee kan helpen.
1. Vallen van hoogte (> 2,50 meter)
Logischerwijs is dit onderwerp hetgeen wat ons het meeste aanspreekt. Een val van hoogte is zo gebeurd, zeker als er gewerkt wordt in rommelige werkomgevingen zoals bijvoorbeeld op een bouwplaats. Iemand stapt op een onbewust moment achteruit zonder te kijken, struikelt over losliggend gereedschap of materiaal en valt over een onbeveiligde rand naar beneden. Helaas is in Nederland een val van hoogte nog steeds het meest voorkomende arbeidsongeval. Eén van de grootste oorzaken hiervan is dat werken op hoogte ernstig onderschat wordt door de diverse betrokkenen. Zo worden bijvoorbeeld mensen die vaak dezelfde soorten werkzaamheden (op hoogte) uitvoeren snel onvoorzichtig en ontstaat er een groot gevoel van zelfoverschatting, want “ach, ik heb dit werk al zo vaak gedaan en het gaat altijd goed”.
Het Arbobesluit geeft te allen tijde de voorkeur aan het collectief beveiligen van een onveilige werksituatie op hoogte. Hiermee wordt bedoeld dat het zaak is om het gehele risico, valgevaar, in één keer weg te nemen zodat iedereen op die locatie veilig kan werken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het plaatsen van tijdelijk hekwerk. Alleen wanneer er met een goed onderbouwt argument omschreven kan worden dat een collectieve oplossing niet wenselijk of mogelijk is, mag er gekeken worden naar persoonlijke beveiliging tegen vallen. Dit doormiddel van het gebruik van PBM voor valbeveiliging zoals harnasgordels en valstopapparaten.
2. Onjuist gebruik van PBM voor valbeveiliging
Wanneer er gekozen kan en mag worden voor een persoonlijke valbeveiligingsoplossing is het zaak dat de gebruiker op de juiste en meeste verantwoordelijke manier met dit materiaal om gaat. Dat hij of zij weet met welke met PBM er gewerkt wordt en hoe deze toegepast dienen te worden.
Voorbereiding is het halve werk. Een uitspraak die iedereen wel bekend in de oren zal klinken. Voor het werken met Persoonlijke Beschermingsmiddelen geldt niets anders. Wanneer er persoonlijke valbeveiliging gaat worden toegepast op een werklocatie dient al het benodigde materiaal goed verzorgd en op de juiste manier te worden aangediend om zo veilig gebruik te kunnen waarborgen.
PBM voor valbeveiliging dienen, net als iedere andere PBM, voor elk gebruik visueel te worden geïnspecteerd door de gebruiker. Er moet onder andere worden gekeken of er géén beschadigingen of misvormingen op het materiaal aanwezig zijn en of het product naar behoren functioneert. Dit geldt dus voor zowel het beoogde veiligheidsharnas, als het bevestigingsmiddel, als het bevestigingspunt/ankerpunt.
Foutief gebruik van PBM voor valbeveiliging kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van de gebruiker. Wanneer een harnas niet de juiste pasvorm voor het lichaam van de gebruiker heeft of een veiligheidslijn verkeerd staat afgesteld kan dit zeer ernstige gevolgen hebben wanneer er een val optreed.
Fabrikanten van PBM zijn verplicht om handleidingen mee te leveren met hun producten. Zorg er voor dat de beoogde gebruikers deze aandachtig doornemen en dat zij de content van de handleiding begrijpen.
3. Vallen van een kleine hoogte (< 2,50 meter)
Iets dat ook erg vaak onderschat wordt is het werken op kleine hoogtes (lager dan 2,50 meter werkhoogte). In Nederland is de wettelijke verplichtingsgrens voor het werken met valbeveiliging vastgesteld op werkhoogtes vanaf 2,50 meter. Echter zijn er tal van voorbeelden te noemen waarbij mensen vallen van hoogtes die lager zijn dan dit. De gevolgen van een val van een kleine hoogte kunnen aanzienlijk erger zijn als die van een iets grotere. Dit kan simpel verklaard worden door het feit dat het menselijk lichaam vanaf een kleine hoogte weinig correctieruimte heeft om een val te corrigeren en alsnog op een goede manier te landen. Mensen die vanaf een kleine hoogte vallen raken dan ook het vaak (ernstig) gewond aan het hoofd en de romp, met alle gevolgen van dien.
Een advies voor deze situaties is simpel: gebruik uw gezonde verstand. Lijkt een werksituatie voor de gebruiker (of bouwvakker) niet veilig of is er overduidelijk sprake van een onveilige situatie? Contacteer de leidinggevende/verantwoordelijke van de werkplek en maak de situatie bespreekbaar. Voor ieder probleem is een oplossing, zo ook voor het werken op kleine hoogtes.
4. Ongevallen met ladders
Een val van een ladder (of steiger) komt veel voor. In diverse voorschriften staat omschreven dat de gebruiker van een ladder te allen tijde op 3 punten contact moet houden met de ladder. Dit kan doormiddel van het hebben van beide voeten en minimaal 1 hand op verschillende sporten. Zoals je kunt bedenken geeft dit de vrije ruimte van slechts 1 hand om mee te werken. Wanneer er (zwaar) gereedschap op een ladder wordt gebruikt zijn 2 handen vaak gewenst en is een foutje, verlies van evenwicht, zo gemaakt. Met een val als gevolg en net als bij het werken op kleine hoogtes kunnen de gevolgen en verwondingen zeer ernstig zijn.
Werken op een ladder vereist dan ook enige vaardigheid en kennis. In Nederland zijn er enkele voorschriften/wetten die meer vertellen over hoe om te gaan met deze arbeidsmiddelen, zoals bijvoorbeeld in sectie 7.23a uit het Arbobesluit. Hierin staat omschreven aan welke voorschriften de ladder moet voldoen alvorens deze mag worden ingezet voor werkzaamheden, denk hierbij aan de manier van opstellen van de ladder.
Valbeveiliging in de bouw
Om een duidelijk overzicht te geven van alle de verschillende veiligheidsmiddelen waarmee er in de bouwsector gewerkt kan worden heeft onze leverancier, XSPlatforms, een speciale 3D afbeelding gemaakt. Op deze afbeelding worden verschillende opties weergegeven en deze kunnen aangeklikt worden voor meer informatie betreffende dit product. AllRisk kan haar klanten voorzien in alle getoonde oplossingen.
Veiligheidsvoorzieningen voor kortdurende en langdurende werkzaamheden
Wanneer de werkzaamheden van kortdurende aard zijn is het treffen van individuele voorzieningen, zoals het gebruik van Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM) en/of mobiele valbeveiliging, volgens de wetgeving voldoende. Maar wanneer kies je voor welke voorziening? Dit artikel geeft meer uitleg over de toepasbaarheid van valbeveiliging in deze situaties.