Automatisch valstopapparaat

Alhoewel de naamgeving van dit product soms varieert onder fabrikanten en verkopers, is het ontwerp en de functie altijd hetzelfde.

Een (automatisch) valstopapparaat bestaat uit een harde polymeer (hard plastic) behuizing met een bepaalde lengte band (webbing) of staalkabel waaraan een karabijnhaak zit bevestigd. Deze haak wordt bevestigd aan het harnas van de gebruiker. De band of kabel rolt af wanneer de gebruiker zich verder van het apparaat beweegt, tot het eind van de lengte is bereikt. Valstopapparaten zijn beschikbaar in diverse lengtes, van 2 tot soms wel 25 meter.

Het apparaat rolt de kabel automatisch weer op als de gebruiker dichterbij komt. Dit zorgt ervoor dat de verbinding naar de gebruiker altijd strak staat. Een valstopapparaat werkt in feite hetzelfde als een autogordel. Wanneer er een plotselinge versnelling optreedt (bijv. door een val) blokkeert het apparaat en komt de beweging binnen een fractie van een seconde tot een stop.

Om de vrijgekomen krachten op het lichaam van de gebruiker te minimaliseren maakt een valstopapparaat gebruik van een ingebouwde of externe valdemper. Ook zijn sommige veiligheidshaken welke verbonden zijn aan een valstopapparaat voorzien van een valindicator. Deze wordt geactiveerd bij een val en maakt het mogelijk voor toekomstige gebruikers (of inspecteurs) om eenvoudig te zien of een apparaat reeds betrokken is geweest bij een valincident.

In welke situaties wordt een automatisch valstopapparaat gebruikt?

Over het algemeen wordt een valstopapparaat gebruikt in situaties waarin mensen een permanent bovenloopsysteem (horizontale leeflijn) of ankerpunt boven het hoofd gebruiken. Dit omdat een valstopapparaat een minimale valafstand geeft wanneer er een ongeval plaatsvindt. Sommige valstopapparaten zijn ook geschikt voor horizontaal gebruik in combinatie met bijvoorbeeld een valbeveiliging systeem op het dak.

U, als particuliere gebruiker, kunt hier uiteraard ook lering uit trekken. Wij vatten de meest belangrijkste aandachtspunten in onderstaande alinea’s voor u samen.

Gebruik van een valstopapparaat

Net als elk ander PBM moet ook een automatisch valstopapparaat voor ieder gebruik gecontroleerd worden. Als er bij deze controle sporen te zien zijn van beschadigingen en/of vervormingen welke kunnen leiden tot foutieve werking van het apparaat, mag deze niet in gebruik genomen worden. In dit geval moet het valstopapparaat gecontroleerd, en eventueel gerepareerd, worden door een hiervoor gecertificeerd persoon*.

Om een beter beeld te geven van waar u op moet letten bij deze controle zullen we een aantal voorbeelden geven welke de veiligheid van een valstopapparaat in gevaar kunnen brengen. Let wel, wij geven slechts een aantal voorbeelden van mogelijke beschadigingen of defecten. Dit blogartikel dient niet te worden ingezet als handleiding voor valstopapparaten. Het is van groot belang dat u altijd kritisch blijft over uw materiaal en bij twijfel een (getraind) persoon raadpleegt die kan vaststellen of het apparaat veilig is of niet.

* Fabrikanten bieden vaak trainingen aan om medewerkers van verkopende partijen op te leiden in het inspecteren, keuren en repareren van hun producten. Deze medewerkers zijn uitsluitend bevoegd tot het repareren van producten en uitschrijven van een certificaat en/of inspectierapport. Ga nooit zelf (ongetraind) aan de slag met reparaties aan uw veiligheidsmateriaal!

Check het rem- of blokkeringssysteem

Activatie van de valindicator

Een van de meest duidelijke indicaties dat een valstopapparaat niet meer veilig is, is de activatie van de valindicator in de veiligheidshaak.

Deze valindicator is een gekleurd onderdeel aan het aanhakingspunt bij de veiligheidshaak. Wanneer deze niet geactiveerd is zal de groene kleur zichtbaar zijn. Dit bevestigd dat het apparaat veilig is voor gebruik. Nadat een val gestopt is, zal de indicator door de vrijgekomen krachten geactiveerd zijn en zal er een rode kleur te zien zijn. In dit geval moet het apparaat eerst gecontroleerd en opnieuw gecertificeerd worden door een getraind persoon alvorens het weer in gebruik genomen mag worden.

Spanning en remsysteem

Andere onderdelen van een valstopapparaat die zeer belangrijk zijn voor het veilig functioneren van het apparaat zijn het zelf oprollende (spanning)mechanisme en het rem- of blokkeringssysteem.

Wanneer het zelf oprollende mechanisme niet naar behoren werkt is er gevaar van loshangend overtollig band of kabel als de gebruiker zichzelf richting het apparaat beweegt. Het gevolg hiervan kan zijn dat het langer duurt voordat het apparaat blokkeert bij een val. Door de grotere valafstand komen er meer krachten vrij op het lichaam van de gebruiker, welke ernstige verwondingen kunnen veroorzaken.

Natuurlijk is een goed werkend rem- of blokkeringssysteem essentieel voor een veilig valstopapparaat. Daarom moet ook dit onderdeel voor ieder gebruik gecheckt worden. Dit kan door bij wijze van proef een keer hard aan de uitrollende lijn te trekken. Trek totdat de rem erop springt en controleer daarna of de band/kabel goed oprolt in het apparaat.

In het geval dat een van de bovengenoemde functies niet goed werkt, moet het apparaat onmiddellijk uit gebruik worden genomen!

Andere factoren die de veiligheid van val valstopapparaat beïnvloeden.

Een (automatisch) valstopapparaat is een vrij zwaar product wat iemand eenvoudig kan laten vallen, resulterend in schade aan het apparaat. Ook al ziet het product er vanaf de buitenkant goed uit, kan het zijn dat de binnenkant zodanig beschadigd is (bijvoorbeeld een defect aan het remmende mechanisme) dat het apparaat niet meer veilig is voor gebruik.

Het kan voorkomen dat de plastic behuizing scheuren vertoond, dat de band of kabel beschadigd is, dat veiligheidshaken niet meer goed sluiten, etc. Daarom is het belangrijk dat voor ieder gebruik het product grondig gecontroleerd wordt.

Als er enige twijfel ontstaat of het valstopapparaat veilig genoeg, zorg er dan voor dat het product niet gebruikt wordt en gecontroleerd wordt door een gecertificeerd persoon.

Jaarlijks inspectie van PBM

PBM voor valbeveiliging, zoals een automatisch valstopapparaat, moeten jaarlijks gekeurd worden. Dit moet gedaan worden door een getraind persoon uit naam van de leverancier.

AllRisk biedt verschillende onderhoudscontracten aan voor het keuren van diverse merken valbeveiliging en Persoonlijke Beschermingsmiddelen. Tijdens het onderhoud wordt er onder andere gecontroleerd op schade aan het product en andere veiligheidsfactoren die het product kunnen beïnvloeden.

Inspectieposter voor automatische valstopapparaten

Voor uw gemak hebben wij een poster gemaakt met daarop een aantal elementen waarop u moeten letten alvorens een valstopapparaat gebruikt gaat worden. Wanneer u deze beknopte instructies volgt kunt u gemakkelijk eventuele schade aan het apparaat opsporen. Als er geen schades of defecten worden aangetroffen, is het apparaat klaar voor gebruik.

Het downloaden van de poster is gratis. Print uit en hang op een zichtbare plek in de buurt van het betreffende veiligheidsmiddel.