Wanneer moet je een veiligheidsharnas vervangen?

Persoonlijke Beschermende Middelen (PBM) spelen een belangrijke rol in valbeveiliging. De functionaliteit van een valbeveiligingssysteem hangt af van wat voor type PBM worden gebruikt. PBM voor bijvoorbeeld een valstopsysteem voorkomt dat werknemers obstakels of de grond raken, terwijl PBM voor gebiedsbegrenzing ervoor zorgt dat werknemers beperkte bewegingsruimte hebben. Hierdoor wordt voorkomen dat men in een gebied terecht komt waar het risico op een val aanwezig is.

Veiligheidsharnas

Het PBM dat over het algemeen vaak wordt gebruikt is het veiligheidsharnas (of valgordel). Ongeacht welk systeem wordt gebruikt is het uiteraard belangrijk om de werknemer te voorzien van een veiligheidsharnas. Hiermee kan de werknemer zichzelf goed vastzetten aan een ankerpunt met behulp van een veiligheidslijn.

Veiligheidsharnassen zijn in veel uitvoeringen beschikbaar. Basismodellen, geschikt voor de werknemer die af en toe op hoogte werkt en voor de werknemer die vrijwel elke dag op hoogte werkt, is er een comfortabeler harnas.

Daarnaast zijn er gespecialiseerde harnassen voor werknemers die abseil-werkzaamheden doen (deze harnassen zijn voorzien een D-ring op de borst of buik), of staalwerkers die vaak in aanraking komen met warme metalen (hittebestendig las-harnas).

Het gebruik van positioneringsgordels

Positioneringsgordels mag men absoluut niet combineren met een valstopsysteem. Wel mogen ze gebruikt worden met een positioneringssysteem. Ons advies is desalniettemin om altijd een veiligheidsharnas te gebruiken.

Sommige positioneringssystemen vereisen een handmatige aanpassing van de veiligheidslijn en een fout in de berekening kan leiden tot een val. Als een lichaamsgordel wordt gebruikt, kunnen de krachten van de val niet verdeeld worden over het lichaam en kan dit leiden tot ernstige interne verwondingen ter hoogte van de gordel.

Wanneer vervang je een veiligheidsharnas?

Zoals alle PBM gecontroleerd moeten worden, geldt dit ook voor het  veiligheidsharnas. Controleer het harnas altijd op schade en vervormingen voordat je het gebruikt. Er komt een tijd dat het harnas vervangen moet worden. Maar wat veroorzaakt schade aan het harnas en wat doe je met een harnas dat ernstig is beschadigd?

Nadat een val is gestopt

Als een harnas blootgesteld is aan de krachten van een val, moet deze direct uit gebruik worden genomen volgens de Europese Norm (EN). Een competent persoon moet het harnas vervolgens controleren en kijken of het eventueel hergebruikt kan worden.

Sommige veiligheidsharnassen hebben verschillende indicatoren die aangeven of het harnas is blootgesteld aan valkrachten, zoals bijvoorbeeld een materiaal dat alleen te zien is als het harnas is uitgerekt door een val. Daarnaast kunnen D-ringen vervormd zijn door de kracht. Ondanks dat deze indicatoren goed te zien zijn, worden ze weleens genegeerd door werknemers, waardoor de volgende werknemers het (onveilige) harnas gebruiken.

Daarom raden fabrikanten aan het harnas weg te gooien of vernietigen als er duidelijke sporen van schade of vervormingen te zien zijn. Op deze manier komt de veiligheid van de volgende gebruiker niet in het geding.

Andere factoren die effect hebben op de veiligheid van het harnas

Het stoppen van een val is een duidelijke oorzaak van schade aan het harnas, maar toch zijn er vaak minder zichtbare factoren die het harnas beschadigen op de lange termijn. Bijvoorbeeld, langdurige blootstelling aan stof, zonlicht, vochtigheid en kustgebieden met een hoog zoutgehalte kunnen het harnas beschadigen en de veiligheid in het geding brengen.

Daarom moeten werknemers het harnas voor gebruik altijd even nalopen op eventuele schade en vervormingen. Bij twijfel over de veiligheid van het harnas, mag men het harnas niet gebruiken en moet men het laten controleren door een getraind persoon.