Wat je moet weten over harness suspension trauma
Wist jij dat hangen in een harnas na een val levensbedreigend kan zijn? (Te) lang in het harnas hangen kan zelfs tot de dood leiden. Dit wordt een hangtrauma of harness suspenion trauma (HST) genoemd.
Harness suspension trauma is een onderschat onderwerp. Om ernstig letstel of overlijden na een val als gevolg van het hangen in een harnas te voorkomen, is het van levensbelang om juist en snel te handelen. Wij lichten toe wat je moet weten over HST.
De schijnveiligheid van hangen in het harnas
Werk je op hoogte, dan werk je vaak met valbeveiliging in de vorm van een harnas en een vanglijn, die je opvangen bij een eventuele val. Maar als je valt en in het harnas bungelt, ben je nog niet veilig.
Er zijn gevallen bekend van arbeiders die van hoogte vallen, opgevangen worden door hun harnas, niet op tijd gered worden en binnen het uur alsnog overlijden als gevolg van een HST. Hoe komt dat?
Wat houdt een harness suspension trauma in
Wanneer iemand gevallen is en in het harnas bungelt, oefenen de beenbanden van het harnas druk uit op de aderen. Het bloed kan dan niet goed meer vanuit de benen naar boven gepompt worden. De bloedsomloop wordt uiteindelijk zo verstoort dat de bloeddruk zakt, men misselijk wordt en het zuurstofniveau snel daalt. Ook de organen, zoals de nieren, zullen steeds slechter gaan functioneren. Hierdoor raakt de persoon bewusteloos en de kans op overleven wordt steeds kleiner.
Harness suspension trauma kan al optreden binnen een half uur. En wanneer er tijdens de val ook andere verwondingen zijn opgetreden is een snelle redding nog urgenter.
De gevolgen van HST
- duizeligheid, misselijkheid, zweten en andere verschijnselen van shock;
- snelle daling van bloeddruk en hartslag;
- verlies van bewustzijn.
Wanneer iemand niet (snel) gered wordt, is de kans op overlijden zeer groot, als gevolg van:
- verstikking veroorzaakt door afgesloten luchtwegen;
- te weinig bloed- en zuurstoftoevoer naar de hersenen;
- trombose.
Zo verklein je het risico op HST
Zonder een goede en snelle rescue kan een opgevangen val dus nog steeds veel schade toebrengen. Wees je bewust van dit gevaar! Met deze tips kun je het risico op een harness suspension trauma verkleinen.
- Veilig werken begint bij de keuze en het gebruik van het harnas. Draag een harnas wat op jouw lichaamsbouw is afgesteld en zorg dat je het op de juiste manier aantrekt.
- Blijf in de buurt van collega’s. Werk je alleen, laat dan altijd iemand weten dat (en waar) je op hoogte werkt en draag altijd je mobiele telefoon bij je.
- Probeer na een val de benen te blijven bewegen, of span de spieren met regelmaat hard aan gedurende 5 seconden, om de bloedsomloop in stand te houden.
- Neem een ‘Relief Step’ mee wanneer je op hoogte werkt. Dit is een soort sling om je voeten in te zetten zodat de beknelling van het harnas bij de liezen verminderd wordt en de bloedsomloop in stand gehouden kan worden.
- Redding altijd naar beneden, tenzij het niet anders kan.
- Leg iemand die in een harnas heeft gehangen NOOIT meteen neer, zelfs niet in de ‘stabiele zijligging’. Wanneer je iemand direct plat neerlegt, zal het hart verdrinken in de hoeveelheid bloed die er ineens weer naartoe stroomt. Laat daarom het slachtoffer rechtop zitten.
- Volg een rescuetraining, zodat je weet wat je moet doen.
- Op de werkplek dient altijd iemand aanwezig te zijn die de reddingstechnieken kent en het juiste reddingsmateriaal moet direct voor handen zijn.
Wat na de redding belangrijk is
– Stel het slachtoffer gerust.
– ABC principe (Airway, Breathing, Circulation).
– Leg het slachtoffer NOOIT meteen neer, maar laat de persoon rechtop zitten. Als er ineens weer veel bloed naar het hart stroomt, zal het letterlijk verdrinken.
– Breng het slachtoffer altijd naar een ziekenhuis.
Bewustwording van de gevaren van harness suspension trauma is de eerste stap. Neem vervolgens de juiste maatregelen om HST te voorkomen. Laat je bijvoorbeeld informeren over het werken met een Relief Step.
Ook het blog ‘Valbeveiliging harnas’ vertelt je meer over het correct aantrekken en gebruik van een harnas.
Heb je vragen? Laat hieronder een bericht achter of vraag de auteur van dit blog, Harry Schutte, om advies.
16 reacties. Plaats een nieuwe
Ziet er goed uit! Lekker duidelijk met die afbeeldingen erbij.
Mooi bericht van een vergeten gevaar.
Had dit juist begin deze week al aangezwengeld op Linkedin en nu dit mooie artikel.
Hopelijk gaan ze dit ook meer uitleggen bij BHV trainingen.
Beste Jan, bedankt voor je reactie. Wij hopen uiteraard ook dat dit onderwerp meer onder de aandacht komt.
Het is inderdaad een goed idee om HST in een BHV-training te bespreken. Als wij hierin iets kunnen betekenen, horen wij dit graag.
Stel: je komt te laat als redder, slachtoffer is buiten bewust zijn en zonder hartslag als hij/zij op de grond komt. Dan moet je reanimeren maar je mag niet neerleggen ivm “verdrinking in eigen bloed” wat dan?
Beste Lucas, Bij een redding van een slachtoffer die buiten bewustzijn is, geen ademhaling en geen hartslag heeft is het van uiterst belang dat de reanimatie direct wordt gestart. Het hart werkt niet goed op basis van verzuring en vrijgekomen afvalstoffen in het lichaam. Waardoor de grote hoeveelheid vrijgekomen bloed niet goed verwerkt kan worden (“verdrinking van het hart”).
Door een adequate reanimatie wordt op deze manier de pompwerking van het hart ondersteund en voorzien van zuurstof. Bij aankomst van de ambulance zal er overgegaan worden met Advanced Life Support. Dit houdt in dat door beademing met extra zuurstof en het toedienen van medicatie getracht wordt de verzuring af te breken en het hart weer op gang te brengen. Uiteraard ook ondersteund door de borstcompressie.
Buiten jouw vraag om is mijn advies, gezien de grote kans op trombose in welke grote dan ook,
altijd deskundige hulp te raadplegen na een redding waarbij het slachtoffer zich onwel voelt. Bijvoorbeeld via 112.
Ontstane stolsels kunnen ergens naar toe stromen waar het grote gevolgen kunnen veroorzaken. Kortom start altijd de reanimatie en raadpleeg altijd deskundige hulp na een redding.
Olav Dekker,
First Responder NL
ambulanceverpleegkundige/instructeur
Beste Lucas,
ik ga in deze mee met het verhaal van dhr. Dekker.
Ten eerste blijft de hulpverlening van EHBO-ers en BHV-ers conform de A-B-C (-D-E) methode.
Dit wil zeggen dat de A-B-C de primaire hulpverlening vraagt.
Bij een slachtoffer welke buiten bewustzijn is moet je de ademhaling controleren.
Een ademhaling kan je controleren middels kijken, luisteren en voelen zoals alle EHBO-ers en BHV-ers dat leren.
Ik kan er nog wel inkomen dat je deze controle redelijk kan uitvoeren bij een half zittend persoon (ondersteund door een tweede hulpverlener). Bedenk wel dat een bewusteloos slachtoffer totaal niet meegeeft en het ondersteunen zeer lastig zal gaan.
Bij enige twijfel van de ademhaling zal toch de A (Airway) vrijgemaakt moeten worden middels de kinlift. In mijn beleving kan dat vrijwel uitsluitend liggend. Indien de A vrij is en er geen Ademhaling kan worden waargenomen zullen er borstcompressies gegeven moeten worden gevolgd door beademen. Een reanimatie bij een (half)zittend (zijnde ondersteund door een tweede hulpverlener) slachtoffer is nooit effectief.
Een regel in de hulpverlening welke dan naar boven komt is: gaat het niet zoals het moet….dan moet het maar zoals het gaat.
Kortom, hier kies ik voor een voor het slachtoffer liggende hulpverlening.
E. de Bruijn
NRR / EFR instructeur
Veiligheidskundige
Super dat dit onder de aandacht wordt gebracht.
Complimenten voor de mooie en duidelijke uitleg.
Ik behandel het ook altijd in de cursus maar hier weer wat van bijgeleerd.
Hello,
Wat ik In dit verhaal mis is het volgende.
We gaan er nog steeds vannuit dat het afklemmen van aders in de lies de hoofdreden is van het slechte bloedtransport.
Ons hart is echter niet in staat het bloed in ons rechtstaand (hangend) lichaam rond te pompen.
Het heeft hierbij de hulp nodig van de veenpompen. Dit zijn kleine spiertjes rond de venen die helpen een voordruk aan het hart te geven. Deze spiertjes kunnen wij echter niet activeren met herseninpulsen. Hun activatie komt van de omliggende hoofdspieren. De veenspiertjes werken als we een hoofdspier prikkelen. Als we echter gevallen zijn , weten we niet altijd dat we onze benen moeten blijven bewegen. indien wij nu met de hersenen een verzuring van het bloed in de benen dedecteren , dan gaan de hersenen ons vriendelijk vragen ” om ons neer te leggen” . Want in horizontale positie kan ons hart wel rondpompen.( bv als je slaapt) . Als wij niet willen (kunnen) gaan liggen , laat onze hersenen ons bewusteloos vallen .(kijk maar naar de op wacht staande soldaat) . Nu is de situatie natuurlijk nog erger , daar we nu een volledige non activiteit hebben van alle spieren. Als hoogteredder is het dus ook zeer belangrijk ,om tijdens de redding van het bewusteloze slachtoffer de been/ kuitspieren al te prikkelen , om het veenpompsysteem in gang te krijgen. Dit doen we door met onze hielen lichtjes in de kuiten van het slachtoffer te stampen. Dus hier komt nu ook aan het licht , dat de antisuspension straks bij zelfredding , een dubbele functie hebben. Door het rechtstaan in deze lus , ontlast men de wurgkracht van de gordel in de liesstreek , maar door de been ‘stapbeweging’ activeren wij ook de veenpompimpulsie.
Ik hoop dat mijn visie hierbij iets duidelijker geworden is.
Koen Van Craenendonck
Instructor hoogteredding.
Beste Koen, bedankt voor je reactie. Het is altijd goed om nog specifieker in te gaan op materie zoals beschreven in je bericht.
Met vriendelijke groet,
Harry Schutte
ik volg dit gesprek graag, ik ben ook docent en dit onderwerp komt toch regelmatig naar voren bij een aantal grote klanten, als er nog meer informatie beschikbaar is dan houd ik mij aanbevolen.
Wilfred
Werken op hoogte begint met het toepassen van de arbeidshygienische strategie .
1 werk niet op hoogte wanneer het niet noodzakelijk is
2 collectieve maatregelen ( bv steigerbouw)
3 werkplekrestrictie (geleidelijn, heuplijn)
4 valharnasgordel- dat is dus pas het laatse middel en dus het minst effectief als strategie.
Werkt op pas van een bepaalde hoogte, de demper valt immers ook nog uit ( 1.80 + de lijn zelf plm 1.80 = bij een meter of 4 pas effectief)
Werkplekrestrictie voorkomt dat je valt itt valharnasgordel
Laten we vooral niet vergeten dat VOORKOMEN NOG ALTIJD BETER IS DAN………..
Neemt niet weg dat er meer aandacht moet zijn voor het HST.
In mijn HVK scriptie van enkele jaren geleden is ook aandacht aan dit onderwerp gegeven.
Vergeet niet dat er nog meer “verborgen” gevaren zijn bij werken op hoogte.
Voor de geïnteresseerden: https://www.veiligheidskundigenweb.nl/scripties/scriptie_werken_op_hoogte
Heel mooi artikel inclusief duidelijke afbeeldingen! Zie ook: https://werkveilig.wordpress.com/2017/02/20/gratis-hangtrauma-geen-pretje-gratis-powerpoint-presentatie-over-vallen-met-je-valbeveiliging-gratis-free/
Het blijven bewegen is dus eigenlijk het zacht bewegen van de kuitspieren? Anders riskeer je meer uitputting (slechtere outcome) en verzuring want de omstandigheden laten een snelle redding ook niet altijd toen.
Beste allen,
Kunnen jullie mij voorbeelden geven data, plaats, waar er in de steigerbouw een ongeval is gebeurt waarbij iemand langer dan 15 minuten heeft gehangen?
Hallo , ik ben op zoek naar proefexamen voor valbeveiliging op dak stuur naar me de link aub
noor23@live.com