Veilig werken op een plat dak

Werken op daken is prachtig, maar het heerlijke gevoel van vrijheid is niet zonder gevaren. Veilig werken op daken brengt de nodige voorzorgsmaatregelen met zich mee. In ons vorige blog noemden we al drie algemene punten om ervoor te zorgen dat je veilig op het dak kunt werken. Deze week gaan we dieper in op veilig werken en valbeveiliging op een plat dak.

Een plat dak klinkt misschien minder gevaarlijk dan een hellend dak. Op platte daken wordt echter vaak dichtbij de dakrand gewerkt, omdat installaties zich juist daar bevinden. Een ander risico is slip- of struikelgevaar.

Erken je professionaliteit

De folder ‘Veilig werken op hoogte’ van het SZW (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) schetst treffende voorbeelden. Net even boven je macht werken, nog snel iets afmaken of eerst je collega  helpen voordat je aan je beveiliging denkt. Het zijn herkenbare situaties, die onschuldig lijken, maar juist op deze momenten gaat het vaak fout.

Iedereen in de bouw kent wel iemand bij wie het mis is gegaan.

Veilig werken op een plat dak vereist valbeveiliging. Valbeveiliging heeft niks met ‘watje’ of ‘angsthaas’ te maken, maar met professionaliteit. Werken op (platte) daken is serieus vakmanschap, neem de werkplek dus ook serieus. Valbeveiliging hoort daarbij.

Werken binnen de veilige zone van het dak

Elk plat dak heeft een zogenaamde ‘veilige zone’ (zie illustratie). Binnen deze veilige zone van het dak mogen werkzaamheden zonder valbeveiliging uitgevoerd worden, op voorwaarde dat de zone duidelijk gemarkeerd is.

Ondanks wat de naam doet vermoeden, is de veilige zone niet altijd 100% zonder gevaar. Denk aan struikelgevaar of een open dakluik. De Arbo vereist wel dat deze gevaren worden aangegeven met waarschuwingsborden.

Valbeveiliging op een plat dak

Veilig werken op een plat dak buiten de veilige zone vereist valbeveiliging. Op een plat dak zijn hekwerken of leeflijnsystemen in combinatie met gebiedsbegrenzing (ook wel ‘restraint werken’ genoemd’) de beste keuzes.

1. Een plat dak leent zich voor hekwerken
   Een plat dak leent zich perfect voor het gebruik van hekwerken langs de dakrand. Hekwerk is de meest veilige vorm van valbeveiliging op een plat dak: ze beschermen een onbeperkt aantal dakwerkers zonder dat zij hiervoor productkennis nodig hebben of voorbereidende handelingen moeten uitvoeren.
2. Valbeveiliging met ankerpunten en leeflijnen
   Is er geen hekwerk, dan zijn individuele ankerpunten (eventueel in combinatie met leeflijnen) een goed alternatief om veilig te werken. Bij deze valbeveiliging dragen dakwerkers een veiligheidsharnas, wat via een vanglijn direct aan het oog van een ankerpunt of aan een leeflijn gezekerd wordt. Deze valbeveiliging kan permanent zijn, maar er bestaan ook mobiele ankerpunten en leeflijnen. Voor elk soort dak bestaan er geschikte ankerpunten.
3. Werken met gebiedsbegrenzing
   Dakwerkers kunnen veilig gezekerd, maar toch onveilig zijn, als:

• de werklijn te lang is. Bij een val kan een dakwerker dan de grond of een lager gelegen oppervlakte raken voordat de val gestopt kan worden.
• er groot gevaar is voor het vallen tegen of op obstakels: een onderliggend balkon, ramen, schotelantennes etc.;
• het pendule effect niet uitgesloten is;
• de vanglijn niet bestand is tegen doorsnijden door bijvoorbeeld een scherpe dakrand;
• er geen duidelijk reddingsplan is opgesteld;
• er geen getrainde hulpverleners of geschikte reddingsmiddelen zijn om de dakwerker na een val te bevrijden en medische zorg te verlenen.

Aangelijnd werken op platte daken is daarom het meest veilig door te kiezen voor gebiedsbegrenzing of restraint werken. Dit houdt in dat de lengte van de vanglijn te allen tijde zo kort ingesteld wordt, dat de gebruiker niet over de dakrand kán vallen. Valbeveiliging met ankerpunten en leeflijnen is dan net zo veilig als de aanwezigheid van hekwerken.

Dit zijn slechts enkele aandachtspunten om veilig te werken op een plat dak, er valt nog veel meer over te vertellen.
Benieuwd naar tips voor veilig werken op een hellend dak? Lees het in het hier.