Wat is een V&G-plan?
Een V&G-plan beschrijft de richtlijnen en veiligheidsmaatregelen welke door hoofd- en/of onderaannemers getroffen moeten worden om de veiligheid van werknemers te waarborgen.

In de bouw is het hebben van een V&G-plan verplicht als het werken op de bouwlocatie aan deze kenmerken voldoet*:

• De werkzaamheden duren langer dan 30 werkdagen en er zijn dagelijks meer dan 20 werknemers tegelijkertijd aan het werk;
• De werkzaamheden c.q. de bouw duurt langer dan 500 mensdagen;
• De bouw(locatie) brengt bijzondere gevaren voor werknemers met zich mee.

* Bron: www.arboportaal.nl

Vallen van hoogte zijn nog steeds de meest voorkomende arbeidsongevallen in de bouw. Het beschrijven van de veiligheidsmaatregelen tegen vallen van hoogte is dus een belangrijk onderdeel van het V&G-plan.

Het beschrijven van de veiligheidsmaatregelen in een valbeveiligingsplan is uiteraard slechts het begin. Het voorzien in de juiste middelen en toezicht houden op het gebruik ervan is wellicht nog veel belangrijker!

Wat is een valbeveiligingsplan?
Een valbeveiligingsplan is letterlijk wat de naam zegt: een plan waarin de aanwezige valbeveiligingsmiddelen voor een bepaalde locatie (of project) worden omschreven en uitgelegd. Door een valbeveiligingsplan op te nemen in het V&G-plan draagt een opdrachtgever zorg voor de werkveiligheid op hoogte van zijn/haar werknemers.

Een valbeveiligingsplan is een zeer uitgebreid document en het is van groot belang dat deze zo compleet mogelijk is voordat het aan het V&G-plan wordt toegevoegd. Voor het opstellen van een valbeveiligingsplan wordt aan de opdrachtgever gevraagd om na te denken over de mogelijke valgevaren, de benodigde veiligheidsvoorzieningen/Persoonlijke Beschermingsmiddelen en wat te doen in het geval van een incident of ongeval.

Het is vereist dat een valbeveiligingsplan wordt geschreven door een competent persoon met gevorderde kennis en ervaring op het gebied van veilig werken op hoogte. Nadat het plan is afgerond dient deze te worden verstrekt aan iedereen die werkzaam is op de betreffende locatie.

Tevens dient er, intern of extern, iemand te worden aangewezen die verantwoordelijk is voor het valbeveiligingsplan. Deze persoon moet in staat zijn om valgevaar en/of andere risicovolle situaties te kunnen identificeren en moet deze in het valbeveiligingsplan kunnen verwerken. Let op, elke wijziging in het plan dient te worden afgetekend door een gekwalificeerd persoon, zoals een KAM of HSE manager.

Risico’s en gevaren identificeren
Het opstellen van een valbeveiligingsplan start met een risicoanalyse van de werkomgeving. Deze analyse behelst alle mogelijke vormen van valgevaar die aanwezig zijn, zoals bijvoorbeeld lichtstraten en/of openingen  in het werkoppervlak. Het is van belang dat alle aspecten die de veiligheid van het werk kunnen beïnvloeden worden omschreven, denk hierbij ook aan mogelijke weersinvloeden die effect hebben op de veiligheid. Wees creatief, maar realistisch.

Bij het maken van de analyse moet er ook gekeken worden naar welke werkzaamheden er moeten worden uitgevoerd en wie deze gaan uitvoeren. Hoeveel mensen moeten er op hoogte werken en werken zij allemaal tegelijkertijd? En: welke gebieden moeten zij kunnen bereiken?

Pas als alle vragen zijn beantwoord en de mogelijke valgevaren in kaart zijn gebracht kan er gekeken worden naar welke vorm van valbeveiliging het beste past bij de situatie en de werkzaamheden. In deze fase wordt er vaak de hulp in geroepen van een expert in valbeveiliging zoals AllRisk valbeveiliging. Samen met de betreffende opdrachtgever wordt het valbeveiligingsplan besproken, waar nodig aangepast en wordt de definitieve oplossing(en) in kaart gebracht. Na de opdrachtbevestiging volgen levering, montage, overdracht en ingebruikname.

Volg de veiligheidsprocedures
Het aanschaffen, of laten installeren, van valbeveiligingsmaterialen is niet waar de uitvoering van een valbeveiligingsplan eindigt. Het is van groot belang dat alle door de opdrachtgever opgestelde veiligheidsprocedures worden nageleefd. In het valbeveiligingsplan dient hier ook aandacht aan te worden besteed.

Wanneer er gewerkt wordt met Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM) voor valbeveiliging dienen deze conform Europese richtlijnen te worden gebruikt. Denk hierbij aan het verplichte uitvoeren van een visuele inspectie iedere keer voordat het materiaal in gebruik genomen mag worden. Medewerkers dienen te worden geïnformeerd over waar zij op moeten letten bij het uitvoeren van een dergelijke controle. Ook moet duidelijk zijn dat wanneer er een mankement wordt geconstateerd óf een PBM betrokken is geweest bij een valincident, het materiaal direct uit gebruik moet worden genomen. Een expert moet dan beoordelen of het product nog geschikt is voor gebruik of dat reparatie of vervanging nodig is.

Naast het gebruik omschrijft de Europese richtlijn ook hoe PBM moeten worden getransporteerd en bewaard of opgeslagen. Ieder bedrijf of iedere werklocatie dient een beleid te hebben dat zorg draagt voor het correct opslaan van valbeveiligingsmateriaal. Zorg dat PBM voor valbeveiliging worden opgeslagen buiten het bereik van warmtebronnen, vochtigheid of chemicaliën.

Training
Om mensen die gaan werken op hoogte correct te informeren is het geven van een training of toolbox erg belangrijk. Medewerkers moeten weten hoe zij potentieel valgevaar moeten herkennen en wat zij kunnen doen om dit risico weg te nemen of te minimaliseren.

In het valbeveiligingsplan moeten de richtlijnen van de betreffende training worden omschreven en wie er verantwoordelijk is voor het geven van de training.

Na training moet iedereen die op hoogte werkt:

• valgevaar kunnen herkennen,
• veilig gebruik kunnen maken van de verschafte valbeveiligingsmiddelen en/of materialen,
• PBM kunnen inspecteren,
• procedures kunnen volgen met betrekking tot werken met valbeveiliging,
• bekend zijn met de redding procedures.

Redding
Wanneer iemand in zijn of haar harnas hangt, telt elke seconde. Hoe langer deze persoon hangt, hoe groter de risico’s op gevolgen en serieus letsel door hangtrauma. In een vorig artikel hebben wij al aandacht gegeven aan wat te doen ná een val en welke procedures gevolgd moeten worden als er een val is opgetreden.

Helaas wordt een reddingsplan nog vaak over het hoofd gezien wanneer een V&G-plan wordt gemaakt.

Niet statisch
Documenten zoals een V&G-plan en/of een valbeveiligingsplan zijn niet statisch. Dit houdt in dat het document op elk gewenst moment kan worden aangepast. Bijvoorbeeld als een situatie veranderd of als werkzaamheden (op hoogte) niet langer vereist zijn.

Om het makkelijk te maken hebben wij een template gemaakt voor het opstellen van een veiligheidsplan m.b.t. valbeveiliging. Als onderstaand template wordt gebruikt als de basis voor een valbeveiligingsplan, kunt u er van uit gaan dat alle benodigde aspecten worden besproken en omschreven.

Let wel, het is zaak dat een valbeveiligingsplan wordt opgesteld door iemand met kennis van zaken met betrekking tot veilig werken op hoogte en dat het definitieve document wordt afgetekend door een expert, zoals een KAM of HSE manager.

Ook interessant:

5 tips voor veilig gedrag op een dak
EHBO na een gestopte val
Hoe om te gaan met struikelgevaar op een dak?

Download het GRATIS reddingsplan template

Het is belangrijk om slachtoffers van een gestopte val snel te redden en/of bij te staan in een noodsituatie. In dit blogartikel kunt u meer te weten komen over het opstellen van een reddingsplan én een gratis template downloaden.