Wat zijn de voorschriften?
Werken op hoogte vindt plaats op vele manieren, en elke situatie heeft eigen of aangepaste wet- en regelgeving. In dit blogartikel proberen we meer duidelijkheid te verschaffen over het werken op hoogte in een mobiele werkbrug, ook wel hangbrug of hangsteiger genoemd. En nog belangrijker, over de voorschriften en vereisten omtrent het gebruik van persoonlijke valbeveiliging.
Wat is een hangbruginstallatie?
Een hangbruginstallatie (HBI) of hangsteiger is een mobiel werkplatform, die veel gebruikt wordt voor kortdurende onderhoudswerkzaamheden of voor werkzaamheden op hoogte in de bouw. Een HBI bestaat uit een platform (1), welke variabel is in lengte, en een tweetal hijsmiddelen (2), bijvoorbeeld tractietakels die door middel van staalkabels (3) verbonden zijn aan ankerpunten zoals dakbalken (4) of davit armen op het dak of een hoger gelegen niveau.
Valgevaar
Bij regulier gebruik zou een val uit een HBI of werkbrug niet mogelijk moeten zijn. Echter komt het nog vaak voor dat door gebrek aan ervaring of training foute keuzes worden gemaakt bij het werken in een mobiele hangsteiger. Gebruikers reiken bijvoorbeeld te ver buiten de werkbrug om hun werk te verrichten, denk aan schilder- of metselwerkzaamheden, of het platform maakt een onverwachte beweging door bijvoorbeeld de wind.
Ook komt het vaak voor dat er gebruik wordt gemaakt van een trap of ladder op een hangbrug. Dit is ten strengste verboden! Het is niet toegestaan om gebruik te maken van enige vorm van verhoging in een HBI.
Wet- en regelgeving
Arbobesluit
Artikel 7.18b uit het Arbobesluit (onderdeel van de Nederlandse Arbowetgeving) stelt onder andere dat alle hijs- en hefwerktuigen voor personen, zoals een HBI, moeten worden uitgerust om een mogelijke val van personen in de werkbak te voorkomen. Een werkplatform moet primair zijn uitgerust met leuningen of hekwerken om gebruikers optimaal te beschermen tegen een mogelijke val.
In sommige branches is het echter wenselijk om werk uit te voeren buiten het werkplatform en dus op een plek waar een verhoogd valgevaar heerst. Hiervoor kunnen uitschuivende werkplatformen of werkbakken met een openklappende leuning worden gebruikt. Doordat in deze gevallen het leuning- of hekwerk wordt onderbroken is het gebruik van een persoonlijke veiligheidsmaatregel verplicht. Een persoonlijke maatregel is in dit geval een persoonlijk valbeveiligingssyteem, het liefst in de vorm van positionering/gebiedsbegrenzing*. Er dient vanuit de opdrachtgever (of gebouweigenaar) toezicht gehouden te worden op het veilig uitvoeren van dit soort werkzaamheden.
*Hoe dit precies zit? Daar komen wij verderop op terug.
EN 1808
De Europese standaard EN 1808, ook wel de machinerichtlijn genoemd, omschrijft dat werkplatformen en HBI’s altijd moeten worden uitgerust met leuningwerk en schopranden. Dit helpt voorkomen dat personen en/of materialen naar benden vallen wanneer het platform (onverwachts) in beweging komt. Over het gebruik van (persoonlijke) valbeveiliging staat niets omschreven.
Echter zijn er wel omschrijvingen die gaan over het beschermen van de werkbrug zelf tegen een val.
In tegenstelling tot andere richtlijnen, zoals bijvoorbeeld de OSHA standaard in de Verenigde Staten, stelt de EN 1808 ook verplicht dat tractietakels uitgerust moeten zijn met een secundaire rem (noodstop). Zo loopt er een tweede kabel, welke onafhankelijk aan de werkbrug is verbonden, door beide takels. Wanneer de hijskabel breekt, wordt de secundaire rem geactiveerd en zal deze zich vastgrijpen aan de tweede kabel. Hierdoor zal het platform abrupt tot een stop komen en niet verder vallen. Dit alles gebeurd in een fractie van een seconde.
Dit systeem beschermd de werkbrug tevens tegen onbedoelde scheefhang. De maximale hellingshoek van een platform is namelijk 14 graden. Wanneer deze hoek wordt overschreden zal het noodstopsysteem ingrijpen.
Lokale wet- en regelgeving
Naast te kijken naar wat landelijke en Europese wetgevingen zeggen over het gebruik van valbeveiliging is het te allen tijde wenselijk om ook de lokale wet- en regelgeving er op na te slaan. Deze kan wel degelijk verschillen van wat er landelijk bepaald is.
Lokale wetgevingen, of zelfs werkgevers/gebouweigenaren, kunnen zelf vereisten opstellen omtrent het gebruik van valbeveiliging in een werkbrug en deze zo verplicht maken.
AllRisk moedigt lokale of plaatselijke werkvoorschriften aan. Want ondanks dat er landelijk of Europees weinig staat vastgesteld kan het van groot belang zijn om persoonlijke valbeveiliging te gebruiken wanneer er gewerkt wordt in een werkbak op hoogte.
Werken in een hangbrug of werkbak
Bij AllRisk zijn wij van mening dat het niet uitmaakt welk type werkzaamheden je vanuit een HBI gaat uitvoeren, persoonlijke veiligheid staat altijd voor op. Of het nu (relatief simpele) schilderwerkzaamheden zijn vanaf de hangsteiger of (meer specialistisch) het verwijderen van asbest vanuit een openklapbare werkbak: het gebruik van de juiste valbeveiliging is altijd wenslijk.
Voor dit soort werkzaamheden hoeft een set van Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM) tegen vallen niet heel uitgebreid te zijn. Een veiligheidsharnas met een vaste veiligheidslijn kan al voldoende zijn.
Bij het samenstellen van een PBM-set voor deze werksituaties is het van belang dat er een aantal specificaties in acht worden genomen. Zo moet de harnasgordel te allen tijde een volledig lichaamsharnas zijn. Het gebruik van een positioneringsriem is niet wenselijk, mocht er onverhoopt een val optreden kan dit ernstige gevolgen hebben voor het lichaam van de gebruiker.
Daarnaast is het van belang dat er rekening gehouden wordt met de maximale lengte van de veiligheidslijn. De lengte van de lijn mag niet langer zijn dan de afstand van het ankerpunt (in de werkbak) tot aan de rand van het platform. Op deze manier wordt het risico op een val door de gebruiker uitgesloten.
Download de leaflet
Meer weten over het gebruik van valbeveiliging PBM in een hangbruginstallatie of ander type werkbak? Download de leaflet van onze specialistische hoogwerkerset en ontdek de mogelijkheden en specificaties van deze set.
Persoonlijke Beschermingsmiddelen voor elke situatie
Wanneer een collectieve valbeveiligingsoplossing niet mogelijk is mag er gekozen worden voor een persoonlijke veiligheidsmaatregel. AllRisk valbeveiliging heeft een breed assortiment met specialistische PBM-sets voor vrijwel elke situatie. Bekijk het overzicht hier en zie wat de mogelijkheden zijn.