Hoe ziet het takenpakket van een veiligheidscoördinator er uit?
Elk bedrijf, waar gezondheids- en veiligheidsrisico’s aanwezig zijn, moet één of meerdere personen hebben die verantwoordelijk zijn voor de veiligheid op de werkplek. Deze veiligheidscoördinatoren, ook wel HSE- of QHSE-managers genoemd, zijn verantwoordelijk voor het creëren van een veilige werkomgeving. Eén van de risico’s die zij mogelijk moeten bestrijden is het gevaar van een val van hoogte.
In Nederland is een val van hoogte het meest voorkomende arbeidsongeval (29% van de gevallen). Dagelijks lopen er mensen ernstig letsel op door dit type arbeidsongeval, soms zelfs met de dood tot gevolg. In de meeste gevallen is er helemaal geen valbeveiliging gebruikt of zijn de Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM) op een verkeerde manier gebruikt.
In dit blogartikel onderzoeken wij de rol van een veiligheidscoördinator bij valpreventie.
Maak een valbeveiligingsplan
Het opzetten van een beleid met betrekking tot veiligheid begint met het opstellen van een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E). Deze inventarisatie wijst de werkgever op alle mogelijke valgevaren op een werkplek. De veiligheidscoördinator dient vervolgens de juiste valbeveiligingsmaatregelen te treffen en de juiste PBM te selecteren om gevaren tegen te gaan. De gekozen maatregelen, en eventueel de bijbehorende doelstellingen van deze veiligheidsinspanningen, dienen goed te worden gedocumenteerd, bijvoorbeeld in een valbeveiligingsplan. Dit plan is de basis van een beleid om veilig werken voor iedereen binnen het bedrijf mogelijk te maken en toont de betrokkenheid van de werkgever bij het veilig werken op hoogte.
Welke maatregelen er genomen dienen te worden is zeer afhankelijk van wet- en regelgeving, zoals de Arbeidsomstandighedenwet en de Arbeidshygiënische strategie. Deze laatste schrijft voor dat er op de eerste plaatst gekeken moet worden naar het volledig elimineren van het risico, bijvoorbeeld door werkzaamheden te verplaatsen naar een veilig gebied. Wanneer dit technisch of economisch niet mogelijk of haalbaar blijkt mogen er collectieve maatregelen worden toegepast. Pas wanneer ook deze vorm van valbescherming niet mogelijk is mag er gekeken worden naar een individuele en/of persoonlijke maatregel, zoals de plaatsing van een permanent leeflijnsysteem of het gebruik van mobiele valbeveiliging.
Promoot de veiligheidscultuur en betrek iedereen
De veiligheidscoördinator van een bedrijf heeft een leidende rol bij valpreventie. Echter zullen ook directieleden en managers het goede voorbeeld moeten geven en er voor zorgen dat veiligheid hoog op de agenda staat.
De focus op veiligheid leggen heeft een positief effect op het bedrijfsresultaat. Werknemers lopen bijvoorbeeld minder snel letsel op, wat een lager verzuimpercentage én een lagere verzekeringspremie betekent. Daarnaast dragen veilige werkomstandigheden ook bij aan een hogere werkefficiëntie, wat zich onder aan de streep doorvertaald in een hogere winstgevendheid. Daar komt nog bij dat, wanneer werknemers het idee hebben dat er goed naar ze geluisterd worden en ze voelen zich serieus genomen, zullen zij zich meer betrokken voelen bij hun werk. Er zit letterlijk geen nadeel aan het hebben van een positieve veiligheidscultuur. Het vormen van zo’n cultuur gaat echter niet over één nacht ijs en verwacht dan ook niet dat alles van de ene op de andere dag geregeld is. Er moet overlegd worden in verschillende lagen van een organisatie. Neem daarom kleine stapjes en ga vooral niet te snel.
Implementatie en handhaving
Na de implementatie van valbeveiligingsmaatregelen is het de taak van de veiligheidscoördinator om te zorgen dat werkzaamheden ook daadwerkelijk veilig worden uitgevoerd. Naast het handhaven en toezicht houden op het gebruik van de veiligheidsmiddelen dient hij of zij ook in te spelen op mogelijke veranderingen in de werksituatie. Wanneer er bijvoorbeeld op een bouwplaats gewerkt wordt veranderd de werkomgeving constant. Zo kan er nieuw valgevaar ontstaan en dienen ook op die plek de juiste maatregelen getroffen te worden.
De PBM welke geselecteerd zijn voor het werken op hoogte dienen, naast de jaarlijkse keuringsverplichting, ook op de werkvloer regelmatig geïnspecteerd te worden. Door deze inspecties toe te voegen aan het veiligheidsbeleid is iedereen op de hoogte van zijn of haar taken met betrekking tot het gebruik van de PBM. Daaronder valt bijvoorbeeld het controleren van de materialen voor ieder gebruik, door het uitvoeren van een zogenoemde pre-use check.
Naast de PBM dienen ook de gebruikte valbeveiligingssystemen regelmatig op mogelijke beschadigingen gecontroleerd te worden. Wanneer een systeem faalt, bijvoorbeeld door een niet geconstateerde schade, zal het harnas alleen de gebruiker niet redden.
Training en toolboxen
Als onderdeel van het implementeren van valbeveiligingsmaatregelen dienen werknemers correct getraind te worden. Zo zullen zij moeten weten hoe ze valgevaar kunnen herkennen, hoe zij deze moeten rapporteren en wat de juiste procedures zijn om deze te bestrijden.
Ook moeten werknemers opgeleid worden in het gebruik van de bijbehorende PBM, zoals het correct aantrekken van een harnasgordel en het toepassen van verschillende soorten veiligheidslijnen.
Om bewustwording onder werknemers extra te stimuleren en onder de aandacht te houden, organiseren veel werkgevers periodieke toolbox meetings. Tijdens deze veelal korte bijeenkomsten wordt er door middel van een presentatie één bepaald onderwerp uitgelicht en extra onder de aandacht gebracht, bijvoorbeeld het onderwerp valgevaar. Tevens kan er tijdens deze meetings een discussie worden ontlokt, welke resulteert in meer betrokkenheid van de werknemers. Het is dan ook bewezen dat praten over veiligheid helpt bij het reduceren van arbeidsongevallen.
Ongelukken en onderzoeken
Wanneer er een arbeidsongeval heeft plaatsgevonden, zoals een val van hoogte, is de veiligheidscoördinator verantwoordelijk voor het verrichten van onderzoek en het uitbrengen van een rapportage*. Deze rapportage bevat details over het betreffende ongeval, de toedracht, eventuele verwondingen en de gevolgen. Ook is het de taak van de veiligheidscoördinator om advies uit te brengen om soortgelijke ongevallen in de toekomst te voorkomen.
Naast bedrijfsmatige procedures is het tevens van belang om niet te vergeten dat iemand betrokken was bij het ongeluk. Geef het slachtoffer de juiste aandacht en laat blijken dat je als bedrijf geeft om zijn of haar gezondheid. In plaats van hun actie(s) te veroordelen, moet je je menselijke kant laten zien en belangstelling tonen voor hun gezondheid en herstel.
* Wanneer er een arbeidsongeval heeft plaatsgevonden bij een bedrijf of op een andere werkplaats, dient te allen tijde de Inspectie SZW te worden ingelicht.
Evaluatie en bijstellen van beleid
HSE-managers en andere verantwoordelijken zullen hun veiligheidsbeleid constant moeten evalueren en verbeteren. Eén manier om dit te doen is door gebruik te maken van zogenoemde voorlopende indicatoren. Deze signalen geven mogelijke verbeterpunten aan voordat er zich daadwerkelijk een incident voordoet. Samen met andere indicatoren, zoals ongevalsrapportages, kan de prestatie van het veiligheidsbeleid (het valbeveiligingsprogramma) in de gaten worden gehouden.
Taken
Zoals je ziet hebben veiligheidscoördinatoren een grote verantwoordelijkheid bij het voorkomen van alle soorten arbeidsongevallen. Naast het voorzien in valbeveiligingsmaatregelen en materialen dienen zij ook te zorgen voor de juiste training én het toezicht op correct gebruik.
Om deze functionarissen te helpen hebben we een verkort overzicht gemaakt waarin we de rol van een veiligheidscoördinator bij het bestrijden van valgevaar op een rij zetten. Deze poster is hieronder geheel gratis en vrijblijvend te downloaden.
De cijfers van valongelukken in Nederland
Bijna dagelijks gebeurd er in Nederland een arbeidsongeval uit de categorie “val van hoogte”. Omdat de cijfers en statistieken jaarlijks veranderen, hebben wij onlangs nieuw onderzoek gedaan. Lees hier het uitgebreide artikel met alle cijfers en donwload de gratis infographic.
1 reactie. Plaats een nieuwe
In bovenstaande tekst staat vermeld dat de inspectie szw moet worden geïnformeerd bij een arbeidsongeval! Dit is pas verplicht bij een opname/operatie en/of blijvend letsel! Niet bij een eenvoudige poliklinische ingreep! Dus niet altijd!