Is een particulier verplicht tot het gebruik van valbeveiliging bij het werken op hoogte?

PBM
7 reacties

Is een particulier verplicht tot het gebruik van valbeveiliging bij het werken op hoogte?

Klussen in en rondom het eigen huis, iedereen kent het wel. Een verstopte dakgoot die geleegd moet worden of zonnepanelen die hoognodig aan een schoonmaakbeurt toe zijn. Maar hoe zit het eigenlijk met valbescherming? Ben je als particulier verplicht om gebruik te maken van valbeveiliging? En hoe doe je dat?

In dit blog proberen we uit te leggen wat wel en niet in de wet is opgenomen en wat de bijkomende verplichtingen zijn met betrekking tot werken op hoogte als particulier. En nog belangrijker: hoe kun je veilig te werk gaan wanneer je werkzaamheden op hoogte moet verrichten?

Wat zegt de wetgeving?

Met betrekking tot het uitvoeren van werkzaamheden (het verrichten van arbeid) bestaat de Nederlandse wetgeving uit 3 onderdelen:

  1. De Arbowet vormt de basis van de Arbowetgeving. In de Arbowet staan de algemene bepalingen die gelden voor alle plekken waar arbeid wordt uitgevoerd. De Arbowet is ook van toepassing op verenigingen en stichtingen, dus deze geldt ook voor Verenigingen van Eigenaren (VVE)! In de Arbowet staan geen concrete regels, maar werkkaders. Deze worden in het Arbobesluit en de Arboregeling verder uitgewerkt.
  2. In het Arbobesluit staan de regels waar werkgevers en werknemers zich aan moeten houden om arbeidsrisico’s tegen te gaan. De regels die opgenomen zijn in het Arbobesluit zijn verplicht. In het Arbobesluit vindt je onder andere de verplichting tot het gebruik van valbeveiliging bij een valgevaar boven de 2,50 meter (Arbobesluit artikel 3.16).
  3. Als laatste, de Arboregeling. Dit is weer een verdere uitwerking van het Arbobesluit. Hierin staan concrete voorschriften zoals de eisen waar arbeidsmiddelen (bijvoorbeeld valbeveiliging) aan moeten voldoen. Ook deze regels zijn verplicht voor zowel werkgevers als werknemers.

Alle regels en voorschriften in deze onderdelen zijn van toepassing op werkgevers en werknemers, maar dus niet op particulieren.

De wetgeving in Nederland lijkt zich dus niet te willen branden aan het fenomeen valbeveiliging voor particulieren. Er zijn geen concrete verplichtingen opgenomen, enkel tips met betrekking tot voorzorgsmaatregelen.

Maar wat gebeurt er dan als iemand valt? Hoe zit het met de eventueel gemaakte medische kosten (vervoer met ambulance, ziekenhuisbehandeling of opname, etc.) en wat wordt er wel of niet vergoed?

De gevolgen en kosten van een valongeluk

Indien er in een professionele werkomgeving een val plaatsvindt, stelt het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), de voormalige Arbeidsinspectie, een onderzoek in naar de toedracht van het ongeval. Als hieruit blijkt dat het slachtoffer zelf in gebreke is gebleven, door bijvoorbeeld zijn/haar valbeveiliging bewust niet te gebruiken, moet hij of zij zelf opdraaien voor de gemaakte (medische) kosten. Als uit onderzoek blijkt dat de werkgever of een andere partij verantwoordelijk is, door bijvoorbeeld de werknemer onvoldoende te informeren of te voorzien van de juiste Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM), moeten zij de gemaakte kosten vergoeden.

In het geval van een particulier ongeval werkt dit vrijwel hetzelfde. Alleen kan het hier voorkomen dat de verzekeraar van het slachtoffer een onderzoek verricht alvorens er eventuele medische kosten worden vergoed. Hierbij gaan wij er vanuit dat het slachtoffer in het bezit is van bijvoorbeeld een ongevallenverzekering.

Na een rondvraag bij verschillende verzekeraars, komt naar voren dat er nog veel onduidelijkheid is als het gaat om werken op hoogte en het gebruik van valbeveiliging als particulier. Omdat nergens in de wet staat dat het gebruik van valbeveiliging door particulieren verplicht is, hebben zij dit anders onderbouwd.

Iedere verzekeraar omschrijft dit op zijn eigen manier, maar het komt in veel gevallen op hetzelfde neer: in de polis van de (ongevallen)verzekering  is opgenomen dat bewezen moet worden dat er geen opzet in het spel is. Opzet kan hierin gezien worden als iets wat het slachtoffer doet (of juist niet doet, lees: nalatigheid), terwijl hij of zij van te voren had kunnen weten dat hierdoor een ongeluk zou kunnen plaatsvinden. In het geval van een valongeluk zou dit bijvoorbeeld het niet voorzien in of gebruiken van de juiste PBM of valbeveiliging zijn.

Wanneer betalen wij niet?

Als u het ongeval met opzet heeft veroorzaakt of door roekeloosheid

We betalen niet als u blijvend invalide wordt of overlijdt doordat u het ongeval met opzet heeft veroorzaakt. Dus als u iets deed of juist niet deed met de bedoeling om een ongeval te veroorzaken. Of als u zeker wist dat er een ongeval door zou ontstaan. We betalen ook niet als u iets doet of juist niet iets doet terwijl u weet of had kunnen weten dat dit extra gevaarlijk is.

Citaat uit de polis van een van de ondervraagde verzekeraars

Wanneer we ditzelfde vraagstuk bij een letselschade expert voorleggen volgt er vrijwel eenzelfde antwoord. Deze stelt namelijk dat iedere Nederlander verantwoordelijk is voor zijn/haar eigen veiligheid tenzij derden (bijvoorbeeld de buurman voor wie je de klus doet of je werkgever e.d.) vanuit een bepaalde rechtsverhouding daarvoor verantwoordelijk is op grond van de wet en/of regelgeving. Bij een incident, in combinatie met het niet naleven van de veiligheidsvoorschriften, moet er rekening mee gehouden worden dat de gemaakte (medische) kosten voor eigen rekening zouden kunnen zijn.

Betrokkenen

Het lijkt erop dat er voor de wetgeving een onderscheid gemaakt is in wie betrokken zijn bij een ongeval en welke partijen hierdoor worden gedupeerd. Als in een professionele werkomgeving iemand van hoogte valt, heb je te maken met een contractuele verbinding tussen meerdere partijen (opdrachtgevers en uitvoerders). In het geval van een arbeidsongeval kunnen dus meerdere mensen en/of bedrijven gedupeerd worden.

Dit in tegenstelling tot wanneer een particulier van het dak valt. Hierbij wordt in feite alleen het slachtoffer gedupeerd, eventuele familieleden/nabestaanden buiten beschouwing gelaten.

Een beetje vreemd, zou je zeggen. Valgevaar is valgevaar, ongeacht de situatie. Of dit nu voor een bouwvakker geldt die bezig is met de constructie van een nieuwbouwproject of voor een particulier die de kozijnen van zijn eigen woning gaat schilderen. De fysieke gevolgen van een valongeluk blijven hetzelfde.

Wat zegt een valbeveiligingsexpert?

Wat vast staat is dat je gevaarlijke klussen altijd beter kunt uitbesteden. Als “thuisklusser” zijn er vaak onvoldoende middelen, kennis of zelfvertrouwen aanwezig is om werkzaamheden op hoogte uit te voeren. Twijfel niet, gebruik je verstand en schakel een professional in. Deze vakmensen weten hoe zij met dit soort risico’s om moeten gaan en welke PBM er nodig zijn om de werkzaamheden veilig uit te voeren. In veel gevallen verzorgt de aangetrokken partij zijn eigen PBM en/of valbescherming. Dit wordt echter in zijn geheel voorgeschreven in het Arbobesluit.

Als iemand besluit om toch zelf werkzaamheden uit te gaan voeren op een plek waar valgevaar is, ben je het op zijn minst aan jezelf en je familieleden verplicht om jezelf te beschermen tegen een mogelijke val*.

* Let op, naast de juiste valbeveiliging zijn er nog een aantal vereisten voor personen die (gaan) werken op hoogte. Zo moeten deze in goede gezondheid verkeren en mag deze niet onder invloed zijn van medicijnen, drugs of alcohol. Gezond verstand is te allen tijde vereist!

Vragen of advies?

Heeft u vragen over dit blog of bent u op zoek naar persoonlijk advies over de mogelijkheden van valbeveiliging of Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM)? Neem dan vrijblijvend contact op met een van onze accountmanagers. Zij helpen u graag, veilig, op weg.

Ook interessant:

Wetgeving

7 reacties. Reactie plaatsen

  • Ik mis onder het kopje ‘Wat zegt de wetgeving?’ de aanvulling over de huidige doelvoorschriften! Hiermee wordt het een iets ander verhaal…

    Beantwoorden
  • als een particulier opdracht heeft gegeven aan een derden om werkzaamheden uit te voeren. hoe zit het dan met verantwoordelijkheid?

    Beantwoorden
    • Hallo Hans, als een particulier betaald voor uit te voeren werkzaamheden/een professional inschakelt, moet er volgens de Arbowet/ het Arbobesluit gewerkt worden. Er wordt van de professional (bijv. loodgieter of dakdekker) verwacht dat hij/zij over de juiste PBM beschikt om zichzelf te beschermen tegen een eventuele val. Als klant betaal je hier waarschijnlijk wel voor – bijv. wanneer er tijdelijke randbeveiliging gehuurd en geplaatst moet worden. Persoonlijk vind ik het wel een verantwoordelijkheid van de particulier om er op toe te zien dat veiligheidsregels worden nageleefd (een beetje persoonlijke betrokkenheid).

      Beantwoorden
      • Hey Brian, de eerst volgende keer dat ik als particulier mijn auto voor een beurt naar de garage breng zal ik vragen of ik er bij mag blijven om er op toe te zien dat de monteur wel de juiste PBM’s gebruikt………. of wel, de verantwoordelijkheden van opdrachtgevers vanuit het Arbobesluit gelden niet als de opdrachtgever een particulier/consument is.

        Beantwoorden
        • Bryan Boerman
          7 december 2017 10:34

          Hallo Adriaan, bedankt voor je reactie. Het voorbeeld dat je geeft zou inderdaad leiden tot een rare (onnodige) situatie. Je hebt gelijk dat een particulier wettelijk gezien niet verantwoordelijk bij dit soort werkzaamheden. Waar het mij in bovenstaande reactie om gaat is dat ik vind dat wanneer je als particulier iemand inhuurt om op bijv. jouw dak te werken, je die persoon er op mag/moet wijzen dat hij/zij veilig te werk moet gaan (verantwoordelijkheid van mens tot mens).

          Beantwoorden
  • De volgende keer ga ik eerst kijken of ik een vakbekwaam iemand kan inschakelen. Ga niet meer onnodig risico lopen wanneer ik op het dak moet!

    Beantwoorden
    • Bryan Boerman
      15 maart 2018 13:04

      Hallo Birgit,

      Goed om te lezen dat dit artikel je motiveert. Dat is zeker de juiste instelling.

      Vriendelijke groet,

      Bryan Boerman

      Beantwoorden

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Dit is een verplicht veld
Dit is een verplicht veld
Geef een geldig e-mailadres op.