Eerste hulp na een gestopte val

Wat moet gebeuren wanneer er een val is opgetreden?

Bij het werken op hoogte zijn er allerlei gevaren aanwezig. Eén verkeerde stap kan betekenen dat er een val plaatsvind en u enkele meters boven de grond in een harnas bungelt. Gelukkig stopt uw valbeveiliging de val, maar een snelle redding is noodzakelijk om het risico op nadelige gezondheidseffecten op het menselijk lichaam te verminderen.

We gaan ervan uit dat werkgevers een verantwoordelijkheidsgevoel hebben richting hun werknemers en een valbeveiligings- en reddingsplan hebben opgesteld. En dat uw collega’s de noodprocedures kennen en deze kunnen toepassen. In afwachting van de redding begint het harnas namelijk vrij snel te knellen, wat ons naar de effecten van een gestopte val brengt.

Wat gebeurt er na een val?
Wanneer iemand in een harnas hangt, wordt de bloedsomloop van het menselijk lichaam verstoord. Hoe langer iemand in een harnas hangt, hoe verregaander de bijwerkingen kunnen zijn. Dit staat bekend als Harness Suspension Trauma (HST), ook wel hangtrauma genoemd. Het gebeurt met iedereen die in een harnas hangt nadat zijn val is gestopt, ongeacht hoe gezond je bent. Iedereen loopt gevaar. De blootstelling aan HST kan worden beperkt met zogenoemde ‘Suspension Trauma Relief Step’, een hulpmiddel die aan het harnas is bevestigd. Dit is echter een tijdelijke maatregel en redding moet alsnog snel gebeuren.

Laat me niet hangen
Als u niet beweegt terwijl u in een harnas hangt, kunt u al na 3 tot 20 minuten de eerste tekenen van een shocktoestand ervaren. Een paar minuten later kan iemand al flauwvallen, snel gevolgd door het “uitschakelen” van de hersenen.

Dit is de situatie waarin een slachtoffer nog bij bewustzijn is na de val, maar het kan ook voorkomen dat iemand tijdens de val bewusteloos raakt.

In artikel 15 uit de arbeidsomstandighedenwet stelt de wetgeving daarom ook dat aangewezen werknemers (in de meeste gevallen de Bedrijfshulpverleners) op de hoogte moeten zijn van de bedrijfsrisico’s die aanwezig zijn en bedreven moeten zijn in het redden van een persoon na een val.

Wanneer iemand gevallen is en in het harnas bungelt, oefenen de beenbanden van het harnas druk uit op de aderen. Het bloed kan dan niet goed meer vanuit de benen naar boven gepompt worden. De bloedsomloop wordt uiteindelijk zo verstoort dat de bloeddruk zakt, men misselijk wordt en het zuurstofniveau snel daalt. Ook de organen, zoals de nieren, zullen steeds slechter gaan functioneren. Hierdoor raakt de persoon bewusteloos en de kans op overleven wordt steeds kleiner.

Harness suspension trauma kan al optreden binnen een half uur. En wanneer er tijdens de val ook andere verwondingen zijn opgetreden is een snelle redding nog urgenter.

Helaas helpen de waarschuwingssignalen van dit reddingsplan van onze hersenen niet als iemand in suspensie hangt. Het bloed wordt namelijk nog steeds naar de benen gepompt en de bloedsomloop wordt nog steeds geblokkeerd. Als laatste redmiddel proberen de hersenen u in horizontale positie te brengen (liggen) door flauw te vallen, want als u gaat liggen, zal het bloed weer omhoog stromen. Hangend in een harnas zal dit niet werken, maar de hersenen laten u hoe dan ook flauwvallen. Dit is wanneer de situatie echt serieus wordt en dus ook dodelijke gevolgen kan hebben. Ten eerste betekent flauwvallen in een rechtopstaande positie dat uw luchtweg kunt blokkeren, wat kan leiden tot verstikking. Ten tweede, omdat u niet omgevallen bent, kunnen uw hersen uw lichaam niet ‘herstarten’.

Tips voor het verlenen van eerste hulp na een val
Naast een snelle maar veilige redding moet het reddingsplan ook ingaan op de manier waarop de geredde werknemer zal moeten worden behandeld. Hieronder hebben we enkele tips voor de eerste hulp na een gestopte val op een rijtje gezet.

  1. Beoordeel de situatie en zorg ervoor dat uzelf niet in gevaar bent of komt;
  2. Praat met het slachtoffer, houd deze kalm en probeer zijn/haar toestand te bepalen. Houd het slachtoffer voortdurend in de gaten voor tekenen van hangtrauma zolang deze in het harnas hangt;
  3. Licht de alarmdiensten in via het noodnummer 112;
  4. Haal het slachtoffer naar de beneden. Zorg ervoor dat alle reddingsacties veilig worden uitgevoerd en dat hulpverleners niet het risico lopen om zelf te vallen;
  5. Maak het harnas los en/of verwijder het;
  6. Eenmaal gered, is het van belang dat het slachtoffer in een comfortabele positie word geplaatst, bij voorkeur in een zittende positie. Dit om te voorkomen dat het bloed te snel terug stroomt naar de vitale organen;
  7. Als u vermoedt dat het slachtoffer rugletsel heeft, zorg er dan voor dat hij of zij niet beweegt en zorg voor stabilisatie totdat de hulpdiensten ter plaatse zijn;
  8. Beoordeel letsel, luchtwegen- hartslag of laat medische diensten dit doen;
  9. Zorg ervoor dat hulpdiensten weten dat het een ongeval met mogelijk HST betreft zodat dat de geredde medewerker passende zorg ontvangt;
  10. Zorg ervoor dat geredde werknemer wordt beoordeeld door een zorgverlener. En zorg ervoor dat een bewusteloos of langdurig blootgesteld slachtoffer naar het ziekenhuis wordt gebracht.

Download de poster

Het redden van een werknemer van een valstop kan spannend zijn, maar het is belangrijk om kalm te blijven en te onthouden wat je moet doen. Om werknemers te helpen herinneren aan hun taken tijdens een noodgeval, hebben we een poster met 10 tips samengesteld, download deze hier.

download poster

Wat te doen ná een val?

Alleen het stoppen van de val is niet genoeg om het leven van een persoon te redden. Het is belangrijk om slachtoffers van een valongeluk snel te redden en/of bij te staan in een noodsituatie. In dit blogartikel vertellen wij over wat te doen direct nadat een val is opgetreden en lees meer over het opstellen van een reddingsplan.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Dit is een verplicht veld
Dit is een verplicht veld
Geef een geldig e-mailadres op.