Vergeet niet de toepassing van de juiste PBM voor valbeveiliging.
Bij het kiezen van de juiste veiligheidsvoorzieningen voor werken op hoogte staat het gebruik van persoonlijke bescherming, oftewel het gebruik van Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM), als een laatste optie vermeld. Wanneer het mogelijke valgevaar niet in het geheel geëlimineerd kan worden en permanente valbeveiligingsvoorzieningen niet aanwezig zijn kan het gebruik van PBM als valbeveiliging een laatste redmiddel zijn.
Bij werken op hoogte is het gebruik van PBM vaak verplicht. Alleen wanneer het risico van een val weggenomen kan worden, bijvoorbeeld door het plaatsen van tijdelijk hekwerk, is het niet nodig om PBM voor valbeveiliging te gebruiken. In vrijwel iedere andere situatie is het gebruik van deze PBM wenselijk om een veilige werksituatie te creëren. De combinatie van een harnasgordel en veiligheidslijn worden gebruikt om de gebruiker aan een valbeveiligingssysteem, zoals een leeflijntraject of railsysteem, te koppelen. Op deze manier wordt de gebruiker beschermt tegen een mogelijke val of wordt werkpositionering (restraint werken) mogelijk gemaakt.
Excuses
Helaas gebeurt het nog vaak voor dat mensen niet de juiste PBM gebruiken voor hun werkzaamheden. De meest gehoorde excuses voor het niet dragen van PBM of het gebruik van valbeveiliging zijn “het is niet comfortabel om te dragen”, “het belemmerd me bij de uitvoering van mijn werk” of “het aantrekken/gebruiken neemt te veel tijd in beslag”. Daarnaast spelen de kosten van PBM/valbeveiliging ook vaak een rol. Sommige van deze redenen bevatten enige waarheid, maar het zou nooit een reden moeten zijn om het veiligheidsmateriaal niet te gebruiken. PBM/valbeveiliging zijn er ten slotte om personen veilig te houden tijdens het werk.
Een werkgever is verplicht om deze “problemen” op te lossen. Allereerst moeten werknemers duidelijk geïnstrueerd worden over het verplichte gebruik van PBM. Hierbij kunnen ook mogelijke gevolgen van het niet dragen worden aangehaald. Ook kan er gekozen worden om betere, meer comfortabele PBM aan te schaffen. Werknemers kunnen worden betrokken in het inkoopproces. Dit kan tot gevolg hebben dat er bijvoorbeeld verschillende type veiligheidsharnassen moeten worden aangeschaft. Als laatste moeten werkgevers het gebruik van PBM monitoren en er op toezien dat deze gebruikt worden.
Verantwoordelijkheden
Als het aankomt op het gebruik van PBM heeft iedere betrokkene verantwoordelijkheden. Een werkgever moet voorzien in een veilige werksituatie, inclusief de bijbehorende PBM, maar het betekent ook dat er bedrijfsrichtlijnen op het gebied van veiligheid moeten worden opgesteld. Werknemers die voorzien zijn in PBM en training dragen de verplichting om deze te gebruiken en de bedrijfsrichtlijnen te volgen. Een KAM*-coördinator en/of QHSE** manager moet er op toezien dat de verschafte PBM gebruikt worden en dat er geen problemen zijn met het materiaal.
* KAM: Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden en Milieu
** QHSE: Quality, Health, Safety en Environment
Opleiden
Werknemers moeten weten dat het gebruik van PBM bedoeld is om hun eigen veiligheid te garanderen. Werkgevers moeten hun werknemers informeren over de noodzaak van PBM en trainen in het gebruik er van.
Ook medewerkers die dit soort werkzaamheden al jaren uitvoeren moet duidelijk gemaakt worden dat er ook voor hen een risico op een val van hoogte bestaat. Er is tenslotte maar een kleine misstap nodig om je evenwicht te verliezen en een val te maken. Onzorgvuldigheid, overmoed en onderschatting van risico’s kan levensbedreigend zijn wanneer iemand op hoogte werkt, ongeacht de hoeveelheid aan ervaring of het niveau van zijn of haar opleiding. Het gebruik van PBM voor valbeveiliging is essentieel om er voor te zorgen dat iedereen aan het einde van de dag weer veilig naar huis kan gaan.
Comfort en veiligheid zijn te combineren
Alle mogelijke PBM moeten goed passend en comfortabel om te dragen zijn. Als dit niet het geval is moet er gekeken worden naar andere of betere PBM voor de uitvoerder van het werk. Een veiligheidsharnas dat te groot (of te klein) is zal niet alleen de gebruiker hinderen in het werk, maar is ook niet veilig. Werknemers moeten voldoende bewegingsvrijheid in het harnas hebben en er tegelijkertijd op aan kunnen dat het harnas hen correct opvangt wanneer er een val optreed. Dit zonder dat er extra schade of letsel aan het lichaam wordt toegebracht. Iets dat zeker het geval is bij een harnasgordel die geen goede pasvorm heeft. Daarnaast zal een harnas dat niet lekker zit de gebruiker ook sneller verleiden tot het niet dragen er van. Comfort is erg belangrijk als we praten over persoonlijke valbeveiligingsmaterialen, maar het mag nooit de veiligheid in weg zitten. Draag daarom altijd zorg voor het verstrekken van goede en comfortabele PBM voor werknemers.
Soms vallen gebruikers af of komen ze aan. In beide gevallen kan het zijn dat hun PBM uitrusting niet langer voldoet aan hun persoonlijke behoefte. Het harnas dat zij gebruiken kan bijvoorbeeld niet meer voldoen aan hun gewichtsklasse. Veiligheidsharnassen zijn er voor verschillende gewichtsklasse, zo zijn er harnassen geschikt voor gebruikers met een maximaal gewicht van 100 kilogram, maar ook voor gebruikers van maximaal 140 kilo.
Nagenoeg hetzelfde idee kan worden toegepast op de veiligheidslijn(en). Als een vang- of positioneringslijn de bewegingsvrijheid van de gebruiker te veel limiteert of op een andere manier in de weg zit, kan het zijn dat zij deze niet meer gebruiken. Wanneer een gebruiker telkens weer de lengte van de vanglijn moet afstellen terwijl dit niet soepel verloopt, zit een fout in een klein hoekje. Zij kunnen per ongeluk de lijn verkeerd (te lang) afstellen en zo zichzelf in gevaar brengen. Een alternatief is het gebruik van een automatisch valstopapparaat, ook wel valblok genoemd. Dit apparaat rolt automatisch op en af wanneer de gebruiker van of dichterbij het systeem loopt. Hierdoor kunnen gebruikers hun werkzaamheden ongestoord uitvoeren zonder dat zij aan de af te stellen lengte van hun veiligheidslijn hoeven te denken. Bij een onverwachte versnelling van het afrollen, zoals bij een val, blokkeert het valstopapparaat en wordt de val automatisch gestopt.
De keuze van PBM
Alles valt of staat met de selectie van de juiste PBM. De veiligheidsmiddelen moeten de gebruiker beschermen tegen of bij een mogelijke val, maar moeten hem of haar ook niet belemmeren in de werkzaamheden. Ook is van belang dat het gekozen valbeveiligingsmateriaal te combineren is met andere PBM items, het harnas moet bijvoorbeeld geschikt zijn voor gebruik in combinatie met beschermende werkkleding.
Download de poster
In dit blogartikel hebben we een aantal korte richtlijnen besproken welke het gebruik van PBM/valbeveiliging kunnen stimuleren zonder de veiligheid uit het oog te verliezen. Om deze informatie samen te vatten hebben wij een poster ontworpen. Deze kunt u hier GRATIS downloaden.
Wat zijn de meest voorkomende arbeidsongevallen in de bouw?
Jaarlijks gebeuren er honderden arbeidsongevallen in de Nederlandse bouwsector. Veel van deze ongelukken zijn eenvoudig te voorkomen, bijvoorbeeld door middel van het verzorgen van training en/of het verstrekken van extra productinformatie omtrent Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM). In dit artikel vertellen wij meer over de meest voorkomende arbeidsongevallen in deze sector.