De cijfers van valongelukken in Nederland

De nieuwsjaarviering is weer achter de rug en zoals gewoonlijk komen hier nieuwe voornemens bij kijken. Als AllRisk hopen we natuurlijk dat ‘veilig werken op hoogte’ een van deze voornemens is, echter zou dit een vanzelfsprekendheid moeten zijn. Werken met val- en rand beveiliging is immers verplicht vanaf een hoogte van 2,5 meter (Arbobesluit 3.16)

Een vaste traditie is dat om de zoveel tijd de nieuwe cijfers van de Arbeidsinspectie naar buiten komen. Zo publiceert de Arbeidsinspectie jaarlijks een overzichtsmonitor waarin arbeidsongevallen worden uitgelicht en gespecificeerd.

Al sinds jaar en dag staat ‘valongelukken op de werkvloer’ bovenaan als meest voorkomende type bedrijfsongeval. Naast dat het bijna een ’traditie ‘ genoemd kan worden is het ook nog eens zo dat deze grotendeels voorkomen had kunnen worden.

In dit blog bespreken naast de ‘cijfers van valongelukken in Nederland ook enkele eenvoudige oplossingen die geschikt zijn om valongevallen tegen te gaan.

Ongevallen tijdens de coronapandemie

Bij de analyse van het aantallen ongevallen starten we met de arbeidsmonitor 2020. In dat jaar zijn er veel minder ongevallen gemeld dan in de voorgaande jaren. Als gevolg van de lock-down waren veel bedrijven dicht en zorgde het werk vanuit huis voor minder drukte op de werkvloer.

Ondanks deze tijd waren er toch 2 uitschieters van veel voorkomende ongevalstypen. Dit waren namelijk:

  • Het werken met machines,
  • en vallen van hoogte.

De cijfers van 2022 zijn nog niet vrijgegeven maar het feit is dat deze ongevalstypen al een aantal jaren een hardnekkige trend zijn.

Wanneer de cijfers van 2022 bekend zijn gemaakt zal men zien dat deze negatieve tendens zich blijft voortzetten. De kans op overlijden is bij een val het grootst in tegenstelling tot alle andere typen arbeidsongevallen. Alleen al in 2020 overleed er 4% van de onderzochte gevallen aan een val van hoogte. Hiermee is dit type ongeval dan ook het meest dodelijke.

Valongelukken in cijfers

Zelfs tijdens de coronapandemie staat van alle arbeidsongevallen in 2020 het vallen van hoogte met 29% bovenaan alle type ongevallen. met 19% staat ‘ongevallen die zich voordoen door werk met machines’ op de tweede plaats. In totaal zijn er 468 gemelde ongevallen waarbij werknemers gewond zijn geraakt als gevolg van een val.

Enkele feiten die in de Arbeidsmonitor naar voren kwamen:

  • De meeste valongelukken komen voor in de bouwnijverheid (12%), handel (16%) en industrie (50%).
  • De meeste slachtoffers vielen van een ladder, trapje, opstapje of van een dak, vloer of platform. Ongeacht de valhoogte lopen deze slachtoffers veelal botbreuken, wonden of oppervlakkig letsel op.

Resultaten van het onderzoek

In onderstaande paragraaf splitsen we de ongevallen uit per type en kijken we vooral naar de vallen van een (hoge) ladder, trapje of opstapje en de val van een dak, vloer of platform. Dit zijn samen meer dan de helft van de geregistreerde valongelukken.

1. Veel vallen van een ladder, trapje of opstapje geregistreerd

Bij vallen van een ladder vallen de meeste slachtoffers (120) door o.a. het verplaatsen of verrijden van laders. In bijna de helft van de gevallen is de valhoogte van het slachtoffer hoger dan 1 meter en in ruim een derde van de gevallen is sprake van een valhoogte van meer dan 2,5 meter. Bij een val van een ladder is in de meeste gevallen sprake van niet-blijvend letsel (69%). Daarbij lopen slachtoffers meestal botbreuken op.

Wat verteld de wetgeving ons hierover?

Volgens de Arbowet is een ladder niet bedoeld als werkplek en is deze enkel toegestaan om te gebruiken bij lichte korte werkzaamheden. Maar bijna de helft van deze slachtoffers verloor om onbekende redenen de balans, was de ladder ongeschikt voor de werkzaamheden of was deze niet goed beveiligd tegen schuiven of inkappen.  Voor de andere helft van deze ongevallen had een ander arbeidsmiddel gebruikt moeten worden zoals een steiger of een hoogwerker.

2. Werkzaamheden op hoogte zorgen voor veel vallen van daken, vloeren of platforms

In 2020 zijn er 93 slachtoffers gevallen die van- of door een dak, vloer of platform vielen. In twee derde van de gevallen was de valhoogte hoger dan 2,5 meter en zelfs in een kwart van de gevallen was de valhoogte zelfs hoger dan 5 meter. In veel gevallen ontbrak er rand- of valbeveiliging.

Wat verteld de wetgeving ons hierover?

Vanaf 2,5 meter of hoger is rand- of valbeveiliging verplicht (Arbobesluit 3.16). In 22 van de 52 gevallen, zoals hierboven geschetst, werd niet aan deze verplichting voldaan.

3. Zwakke plekken op daken

Geen enkel dak is hetzelfde, en het is altijd zaak om oplettend te blijven. Een moment van onachtzaamheid kan zorgen dat er een zwakke plek in het dak niet wordt opgemerkt. Daken bevatten ook steeds meer zonnepanelen, lichtkoepels en lichtstraten, wat ervoor zorgt dat gevaar bij werken op hoogte altijd op de loer ligt. Struikelgevaar of doorvalgevaar zijn hier de uitschieters.

Om deze zwakke plekken te markeren en ervoor te zorgen dat de werknemer op hoogte beschermt is, bieden we bij AllRisk diverse oplossingen aan.

4. Boetes voor de werkgever of gebouweigenaar

Op het moment dat er een ongeval plaatsvindt zal er eerst worden gekeken naar de verantwoordelijkheid van de werkgever, werknemer of gebouweigenaar.

In bijna de helft van de ongevallen met een ladder en dak, vloer of platform is een boete opgelegd. De meeste overtredingen hadden betrekking op stabiliteit van het arbeidsmiddel, met name bij ladders, en het treffen van onvoldoende maatregelen om specifiek (val)gevaar te voorkomen, zoals leuningen en vangnetten.

Een boete kan worden gematigd als de werkgever kan aantonen dat er inspanningen zijn verricht om de overtreding in het concrete geval te voorkomen. Bij vallen van hoogte werd dit in 2020 in slechts 10 gevallen de boete op minimaal 1 van deze gronden gematigd.  Het merendeel van de bedrijven waar een valincident plaatsvond, heeft onvoldoende gedaan om dit specifiek tegen te gaan.

Wettelijk is bepaald dat bedrijven maatregelen moeten nemen om valgevaar te voorkomen. Dat moet altijd bij een hoogte van 2,5 meter of hoger, maar ook onder de 2,5 meter als er sprake is van een risico op vallen. Dit laatste geldt voornamelijk voor werken boven water of verkeer. Ondanks de verplichting neemt 11% van de bedrijven helemaal geen maatregelen. De overige 89% neemt wel één of meerdere maatregelen. Zij kiezen wel voor veiligere arbeidsmiddelen, typen valbeveiliging en geven voorlichting over risico’s of over maatregelen.

Conclusie

De cijfers liegen er niet om. Veilig werken op hoogte is meer dan een goed voornemen, maar een proces wat bij veel bedrijven en werkgevers nog hoger op de kaart moet komen te staan. Zorg ervoor dat personeel scholing en cursussen ontvangt om veilig te werken, er valbeveiligingsmaatregelen worden getroffen en dat er continue aandacht is voor veilig werken op hoogte.

Wat kun je er zelf aan doen?
Bij jezelf beginnen is het halve werk, bereid jou en je werknemers dan ook goed voor. Je kunt ook advies aanvragen bij AllRisk, wij bieden oplossingen voor elke situatie op hoogte zoals onderstaande:

Een ladderborgingspunt vergrendeld een ladder. Hiermee voorkomt men de kans dat de ladder omvalt, daarnaast staat de ladder ook stabieler.

Doorvalgevaar voorkomen? Dat kan door bijvoorbeeld de zwakke plekken af te schermen. Lichtkoepels kunnen bijvoorbeeld effectief worden omheint waardoor zij een herkenningspunt vormen.

Lange lichtstraten kunnen in de lengte worden afgedekt met een rooster of traliewerk waardoor doorvalgevaar over de hele lengte wordt weggenomen.

Bij collectieve valbeveiliging ben je snel klaar, maar bij een ankerpunt of leeflijnsysteem moet men zich toch aanlijnen. AllRisk biedt valbeveiliging PBM voor vrijwel elke situatie op hoogte. Wist je dat AllRisk zelfs valbeveiliging PBM sets biedt?

Personeel voorbereiden op een klus op hoogte, maar weten ze niet wat hen te wachten staat? AllRisk biedt diverse toolboxen waarin personeel verteld wordt over de gevaren op hoogten en de oplossingen om deze tegen te gaan.

Tijdens een training voor werken op hoogte komen verschillende onderdelen aan bod

Infographic

AllRisk heeft enkele cijfers verzameld in een infographic. Je kunt deze downloaden via onderstaande knop.

 

Nieuws

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Dit is een verplicht veld
Dit is een verplicht veld
Geef een geldig e-mailadres op.