Valbeveiliging; 8 mythes ontkracht – deel 1

De wereld van werken op hoogte kent enkele zeer hardnekkige mythes die we willen weerleggen. Deze fabels zijn gevaarlijk als werknemers geloven dat ze de waarheid bevatten, daarom moeten we de feiten vertellen. Veilig werken op hoogte is een combinatie van de juiste kennis, het juiste gedrag en bovenal de juist valbeveiligingsuitrusting. In dit eerste deel weerleggen we alvast 4 mythes.

Mythe 1: ” Ik ben maar een paar minuten boven, ik heb geen valbeveiliging nodig” 

Valgevaar bestaat vanaf het eerste moment dat iemand een werkplek op hoogte betreed. De tijd die een werknemer op hoogte doorbrengt, heeft geen invloed op de vereiste om valbeveiliging te dragen of te gebruiken.

De werkgever moet de werknemer voorzien van valbeveiliging, ongeacht hoe lang het werk gaat duren. Tijd kan niemand tegen een val beschermen. Of er nu 1 minuut of 4 uur op hoogte moet worden gewerkt, het risico op een val is hetzelfde. Daarom moet valbeveiliging worden gedragen, hoe lang het werken op hoogte ook duurt. Vergeet niet dat valbeveiliging beschermt tegen ernstige verwondingen of een dodelijk ongeval.

Het excuus dat het aantrekken van valbeveiliging Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM), zoals een harnas, te lang duurt, moet worden ontkracht. De materialen beschermen medewerkers tegen verwondingen die veel meer tijd kosten om te herstellen. Je kunt geen tijdslimiet op veiligheid stellen

Mythe 2: ” Ik ben maar een paar meter van de grond af, ik heb geen valbeveiliging nodig” 

Meeste valongevallen gebeuren vanaf relatief lage hoogtes, omdat de risico’s drastisch worden onderschat. Ook vallen vanaf lagere hoogtes veroorzaken ernstige verwonden. Gebruik dus altijd valbeveiliging.

De Nederlandse wet stelt dat bij werken op 2,5 meter of meer boven de grond valbeveiliging moet worden gebruikt. Bij risico verhogende omstandigheden, zoals werken boven water, boven een snelweg of bij een elektriciteitsmast, moet al eerder met valbeveiliging worden gewerkt.

Mythe 3: “Valbeveiliging is geldverspilling” 

We horen vaak dat valbeveiliging duur is, maar de kosten zijn relatief. Met de installatie van valbeveiliging, de training van uw personeel en toezicht op correct gebruik voorkomt u ongelukken.

Ongevallen die iemand met blijvend letsel kunnen achterlaten, of erger; de verwondingen opgelopen bij een val kunnen dodelijk zijn. De medische kosten, het ongevallenonderzoek, de kosten van boetes, compensatiekosten, de negatieve pers en de mogelijke sluiting van een werkplek kosten veel meer dan het installeren van valbeveiliging. Voeg daar nog aan toe dat de gevolgen van het zien van een ongeluk vergaande consequenties kunnen hebben; sommigen collega’s hebben mogelijk therapie nodig om te verwerken dat ze iemand, die ze kennen, tot hun dood hebben zien vallen. Deze werknemers hebben mogelijk geen focus op hun werk terwijl ze aan het werk zijn en kunnen zelf fouten maken.

Zeggen dat valbeveiliging alleen geld kost, maar niet loont, is een gevaarlijke misvatting. De kosten van valbeveiliging zijn altijd lager dan de kosten die worden gemaakt voor ongevallen die letsel, of de dood tot gevolg hebben.

Mythe 4: “Het dragen van een harnas en het bevestigen aan een ankerpunt betekent dat je veilig bent” 

Dit is een verraderlijke mythe. Je krijgt misschien het idee dat je veilig bent wanneer je je valbeveiliging aan een ankerpunt hebt gekoppeld, maar er zijn nog veel andere variabelen in het spel. Om er zeker van te zijn dat bij een val, niet de grond of een lager gelegen obstakel wordt geraakt, moet een berekening worden gemaakt die de materialen van uw valbeveiligingssysteem omvat. Immers, een harnas heeft een zekere mate van rek, wat betekend dat als je valt de lengte van je val iets zal toenemen, hetzelfde geldt voor sommige andere delen van je valbeveiligingssysteem.

Een gebruiker werkt bijvoorbeeld op een richel en is bevestigd aan een vast ankerpunt met een schokabsorberende vanglijn van 2 meter. Als een val optreed is de vrije val 0,8 meter. Daarnaast rekt de schokdemper ongeveer 0,8 meter uit en het harnas 0,3 m. Voeg daarbij een veiligheidsfactor toe van 0,6 meter en komen we tot een vereiste vrije valafstand van 2,5 meter. Als er zich een obstakel of lager geleden niveau op 2 meter van de gebruiker bevindt, dan zouden ze nog steeds letsel oplopen als er een val optreedt.

Alleen het dragen en gebruiken van valbeveiliging betekend niet automatisch dat gebruikers veilig zijn mocht een val optreden. Allerlei factoren moeten van te voren berekend worden zodat de juiste materialen gebruikt worden en er voldoende vrije valafstand beschikbaar is.

Feiten, geen fictie

Werken op hoogte is gevaarlijk omdat mensen geconfronteerd worden met verschillende vormen van valgevaar. Desinformatie en mythes die worden verteld door medewerkers kunnen een negatief effect op de veiligheid op het werk hebben. Daarom is het in het belang van de werkgever om ervoor te zorgen dat alle werknemers goed zijn opgeleid om op hoogte te werken. Op die manier kunnen ze zelf gevaren herkennen, weten ze hoe ze hun uitrusting op de juiste manier moeten gebruiken en weten ze de waarheid van fictie te onderscheiden.

Download de poster ‘valbeveiligingsmythes’ met de eerste 4 mythes, print hem uit en hang hem op een zichtbare plek. Je kunt ook de ontkrachte mythes ook opnemen in een toolbox. Volgende week deel twee, met nog eens 4 mythes ontkracht.